De Hooge Riet

De Hooge Riet is in meerdere opzichten een bijzondere plek. Het in 1939 ontworpen sanatorium is een Rijksmonument en het park is inmiddels uitgegroeid tot een volwassen bosschage middenin Ermelo. Het complex is door haar functies en ligging onderdeel van het collectieve geheugen van het dorp. Tegelijkertijd was het gebied weinig toegankelijk voor de meeste inwoners. Eerst was het een domein van welgestelde patiënten van het sanatorium. Later had het terrein door de geestelijke gezondheidszorg (ggz) geen uitnodigend karakter. Met het wegvallen van de zorgfunctie ontstond een ultieme kans om het gebied onderdeel te maken van de dorpskern, zodat alle inwoners van Ermelo van deze waardevolle plek kunnen genieten.

Gebouw en landschap

De term sanatorium betekent letterlijk ‘gebouw wat gezond maakt’. Park en bebouwing van De Hooge Riet zijn in het interbellum in zeer zorgvuldige samenhang met elkaar ontworpen door de Arnhemse architect E.J. Rothuizen en Groningse tuin- en landschapsarchitect J. Vroom jr. Om te komen tot een duurzame herbestemming van het terrein met behoudt van de cultuurhistorische- en de natuurlijke waarden was herinterpretatie van het ensemble een nadrukkelijk uitgangspunt. De revitalisering ging daarom niet alleen om de monumentale gebouwen en de toevoeging van duurzame nieuwbouw – die de transformatie van het geheel moest bekostigen – maar ook om behoud en verbetering van het groen. Hoe vormen de gebouwen en het landschap opnieuw één geheel?

Oud en nieuw

Bureau H+N+S maakte voor de Hooge Riet een stedenbouwkundige & landschappelijke visie met een inrichtingsplan voor de tuinen. Hylkema transformeerde het voormalige monumentale sanatoriumgebouw. Diederendirrix heeft de nieuwe woningen op het terrein ontworpen. Het ruimtelijke concept voor het terrein definieert verschillende sfeergebieden. Aan de voorzijde de entree naar het monument, dat omringd is door tuinen, aan de achterzijde een meer bosachtig terrein. De bospakking zorgt voor beslotenheid en benadrukt het eigen karakter van het terrein als landgoed.

Bij de situering van de nieuwbouw is maximaal rekening gehouden met bestaande, waardevolle bomen. De gebouwen zijn tussen de bestaande bomen gevleid. De verouderde bebouwing in de bosschage was niet geschikt om te herbestemmen en werd samen met de bestaande verharding zoekgebied voor de nieuwbouw. Waar het nieuwe carré rond het monument over belangrijke bomen geprojecteerd werd, zijn onderbrekingen in het bouwvolume gemaakt. Zo konden niet alleen de waardevolle bomen worden behouden, maar werden ook verbindingen gelegd tussen de verschillende sferen op het terrein.

Zorgvuldige toevoeging

Voor de nieuwbouw van de woningen hebben we opnieuw gekeken naar de relatie tussen gebouw en landschap en hebben we ons laten inspireren door de zeer hoge bouwkundige kwaliteit en nauwgezette detaillering voor zowel het exterieur als het interieur van architect Rothuizen. Vanuit de tweelaagse woningen waan je je in een groene kamer, omlijst met volwassen bomen. De voordeuren van de nieuwe woningen liggen aan de boszijde. Bergingen zijn in de gebouwvolumes geïntegreerd en in plaats van een tuin zijn alle woningen voorzien van een (deels) overdekt terras. Deze veranda’s liggen aan de achter- en zijkanten van de woningen. Ze zijn onderdeel van de in ere herstelde gemeenschappelijke hoftuinen. In Ermelo was vooral vraag naar betaalbare woningen voor ouderen. De woningen zijn daarom ook voorbereid op de toevoeging van een lift. Op de Hooge Riet kan je – ook als je minder goed ter been bent -wonen met de natuur én een royale tuin.